Συνέντευξη στη Μαρία Νίκα
Η καραντίνα
τον βρήκε στην Αθήνα να ετοιμάζει τρεις δουλειές. «Τα δεινά του δανεισμού» για
το Θέατρο «Γκλόρια», μουσικές εμφανίσεις με τον «Νηστικό Δείπνο» και επανάληψη για
τρίτη χρονιά της «Γκέμμας» του Δημήτρη Λιαντίνη. Ακυρώθηκαν όλα. Τώρα βρίσκεται
στο σπίτι του στον Αγρίλη Φιλιατρών. Γράφει. Γράφει και περιμένει. «Το καλοκαίρι» λέει, «θα πάρω σβάρνα τη Μεσσηνία με τον Πλούταρχο». Την παράσταση για τα «Δεινά
του δανεισμού» που έφτιαξε χάρη στο φίλο του το Θανάση το φορτηγατζή. Μαζί θα
παίξουν. Όλα ξεκίνησαν ένα βράδυ που έτρωγαν στη «Ροζαλία» των Εξαρχείων, όταν
ο Θανάσης άρχισε να μιλάει για τις τράπεζες και τους πλειστηριασμούς…
«Μάθε παιδί
μου γράμματα», «Άρπα κόλλα», «Λούφα και παραλλαγή», «Ρεμπέτικο», «Ο Χριστός
ξανασταυρώνεται», «Μεθυσμένη πολιτεία», «Στο κάμπινγκ»… Για τον Νίκο
Καλογερόπουλο τι να πεις; Σπουδαίος ηθοποιός και όχι μόνο, κάθε φορά που μιλάς
μαζί του είναι εμπειρία. Αυτή τη φορά μιλήσαμε για το «Έρμα».
- Σε ποια στιγμή σας πέτυχε ο «κορονοϊός»;
Τρεις
πρεμιέρες ετοίμαζα. Θα ξανακάναμε και τη «Γκέμμα» του Λιαντίνη, ο οποίος τα
λέει όλα μέσα. Όταν σου λέω όλα! Κρίμα που δε συνεχίσαμε. Σχεδιάζαμε να το
παίξουμε και στην Καλαμάτα και στη Σπάρτη. Στην Αθήνα ήμασταν γεμάτοι. Το
θετικό είναι ότι έρχονταν νέοι άνθρωποι, κάτω από 40 χρονώ. Στεναχωριέμαι ρε
γαμώτο! Μακάρι να μπορούσα να πάω σε κάθε χωριό να το παίξω. Άκου τι λέει ο
μονόλογος του Νίτσε. Άκου! «Αυτοί που θα ζήσουν μετά από μας, έχοντας πίσω
τους ένα τέτοιο πελώριο έργο, θα ζήσουν σε μια εποχή ανώτερη απ’ όλες τις
εποχές μέχρι τώρα». Είμαστε στα εγκαίνια αυτής της εποχής, της καινούργιας.
Όλες αυτές οι ευκολίες, αυτή η πρόοδος της τεχνολογίας, της επιστήμης, μπήκαν
στην υπηρεσία μας μέχρι να μας κάψουν. Γιατί θα καούμε κάποια στιγμή. Κάνουμε
αυτό που έκανε ο Σίσυφος. Έχω ένα τραγούδι που λέει «δες τε παιδιά το Σίσυφο,
που έχει πάρει φόρα, σπρώχνει το βράχο ανάποδα κατά την ανηφόρα».
- Δουλεύετε κι εσείς με skype;
Skype; Εγώ γράφω ακόμη με το μολύβι! Με τους συνεργάτες μου μιλάω στο τηλέφωνο. Ε, άμα χρειαστεί κάτι παραπάνω με την τεχνολογία, υπάρχουν άνθρωποι που με βοηθάνε.
- Γράφετε αυτές τις μέρες;
Μόνο αυτό κάνω. Και αυτά που ετοίμαζα για την Αθήνα εδώ τα έγραψα. Το «Τρενοτεχνείο» στην Κυπαρισσία μπορεί να μην πήγε καλά, έτσι όπως το φανταζόμουν, γιατί εγώ ήθελα να λειτουργήσει σαν χώρος πολιτισμού για όλη την περιφέρεια. Περισσότερο το τίμησαν οι Καλαματιανοί, να ΄ναι καλά και τους ευχαριστώ. Αλλά εδώ έγραψα πράγματα, έγραψα αυτό που ετοίμαζα τώρα, τον Πλούταρχο για το Θέατρο «Γκλόρια». Λίγο πριν την καραντίνα ήμασταν έτοιμοι, σε μια βδομάδα πηγαίναμε πρεμιέρα.
- «Τα δεινά του δανεισμού;»
Μπράβο, αυτό. Είναι συγκλονιστικό έργο και σας το συστήνω. Ένα βιβλιαράκι τόσο δα είναι, μικρούλι. Τα λέει όλα ο «παππούς» εδώ και 2000 χρόνια. Νομίζεις ότι είναι σημερινός. Άκου: «Όπως ο Δαρείος έστειλε τον Δάτη και τον Αρταφέρνη εναντίον της Αθήνας, έχοντας στα χέρια αλυσίδες και δεσμά για όσους θα έπιαναν αιχμαλώτους, έτσι και οι δανειστές, κουβαλώντας μαζί τους σάκους… συμφωνητικά και συμβόλαια, σαν δεσμά εναντίον της Ελλάδας, την οργώνουν από πόλη σε πόλη». Η Τρόικα! Καταλαβαίνεις τώρα; «Και σπέρνουν, όχι ωφέλιμο καρπό, όπως ο Τριπτόλεμος που δίδαξε τη γεωργία στους ανθρώπους, αλλά χρέη, που πολλά βάσανα φέρνουν και πολλούς τόκους και που δύσκολα ξεριζώνονται, ενώ οι βλαστοί τους περικυκλώνουν τις πόλεις, τις εξασθενούν και τελικά τις πνίγουν». Αυτό πριν από 2000 χρόνια!
Και τώρα θ’ αλλάξουν όλα. Βλέπεις τι γίνεται. Είναι και μια πολύ ωραία πρόβα αυτό που συμβαίνει. Δες πόσες δουλειές γίνονται πια από το σπίτι. Κοίτα πόσες θέσεις εργασίας θα χαθούν. Ο Τριπτόλεμος, λέει ο «παππούς», μας δίδαξε τη γεωργία. Πού είναι η γεωργία τώρα; Που έτσι και κάνουν κάνα γιούργια μέσα στα σούπερ μάρκετ, δε θα ξαναγεμίσουν την επόμενη. Δε θα ΄χουμε ούτε ψωμί. Που είναι τα σιτάρια μας που σπέρναμε παλιά; Που 'ναι οι κήποι μας; Εδώ κάθε σπίτι έχει ένα κήπο. Είναι γεμάτος τσουκνίδες και βάτα. Τι θα φάμε; Που είναι η πρωτογενής παραγωγή; Ποιος νοιάστηκε γι’ αυτό; Είναι δυνατόν εμείς να κάνουμε εισαγωγή κρέατα και τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα και χίλια άλλα μύρια; Μέχρι οδοντογλυφίδες φέρνουν απ’ έξω. Πώς θα ζήσουμε;
- Με το airbnb.
Χα, πάει κι αυτό τώρα. Πάει…
- Αυτό τον καιρό μένετε στα Φιλιατρά;
Έχω φτιάξει ένα σπιτάκι εδώ, στον Αγρίλη.
- Είστε έγκλειστος; Τηρείτε τα μέτρα;
Ε, βέβαια είμαι. Και πρέπει να το σεβαστούμε αυτό γιατί δεν έχουμε άλλο όπλο.
- Σας φοβίζει αυτό που συμβαίνει;
Είναι δυνατόν να μη με φοβίζει; Όταν βλέπεις και πεθαίνουν 12 και 15 χρονώ παιδιά;… Να σου διαβάσω την «Ωδή στον άγνωστο υιό»;
Μου διαβάζει ένα ποίημα που έγραψε
για τον κορονοϊό: «…Μες στο σπίτι ας κλειδωθούμε, κι ας διπλοπροσευχηθούμε, να
βρει ο υιός πατέρα κι ο κοσμάκης άσπρη μέρα…»
- Σατιρικός, όπως στα περισσότερα
τραγούδια σας…
Πολιτικά είναι. Όπως και τα έργα που παίζω. Από το πρώτο μέχρι το τελευταίο. Δεν εννοώ κομματικά. Πολιτική είναι η κάθε μέρα μας, η ζωή μας... Έχεις την «Τριωδία»;
- Ναι, εσείς μου τη δώσατε. Την έχω
διαβάσει.
Α μπράβο!
Διαβάζει λίγο από την «3ωδία»: «Χόρευε,
Χάρε, χόρευε, χορό δε θα χορτάσεις…»
Αυτό το είχα
παίξει με τη Σωτηρία τη Λεονάρδου, το φιλαράκι μου που έφυγε. Έφυγε και δεν
πρόλαβε. Ένα από τα πιο αγαπημένα μου πρόσωπα στο χώρο της τέχνης. Είχαμε κάνει
μαζί την «Τριωδία», το «Ρεμπέτικο» βέβαια, και άλλα, συναυλίες… Αρρώστησε. Κάποια
στιγμή την έχασα. Δε σήκωνε τηλέφωνο. Πήγα κι απ' το σπίτι, σβηστά όλα. Κι
επειδή την ήξερα σαν χαρακτήρα, ήθελε να ΄ναι μόνη της. Όταν της έπαιζα τα
καινούργια τραγούδια στο μπουζούκι, μου έλεγε «εγώ θα τα πω». Αλλά δεν πρόλαβε
το μανάρι μου. Έφυγε. Έφυγε κι ο Γλέζος που τον θεωρούσα δάσκαλό μου».
- Είναι δύσκολα τώρα για σας τους
καλλιτέχνες;
Για όλο τον κόσμο είναι δύσκολα. Εγώ έτσι κι αλλιώς μες την κρίση είμαι πολλά χρόνια. Την τέχνη μου δεν την εξαργύρωσα σε φράγκα. Την κράτησα ψηλά όσο μπορούσα κι όσο είχα χρέος να το κάνω, γιατί δε με υποχρέωσε κανείς. Εγώ έκρινα ότι έτσι έπρεπε να κάνω. Αλλά τώρα θέλω όλη αυτή η δουλειά να μην πάει χαμένη, γιατί λέει πράγματα. Και σκέφτομαι να το κάνω. Να φύγει κι ο Μάης, να έρθει ο ήλιος να μας γιάνει και θα «οργώσω» όλη τη Μεσσηνία. Θέλω να το παίξω αυτό. Και μάλιστα θα το κάνω με ερασιτέχνες.
- Τον Πλούταρχο;
Ναι, «Τα δεινά του δανεισμού». Θα το κάνω στο «Τρενοτεχνείο» αλλά θα το παίξω παντού. Ειδικά φέτος το καλοκαίρι θα μείνω στην Πελοπόννησο. Είχα ωραία σχέδια. Είχαμε πει και με τον Ψαραντώνη να κατέβουμε και στην Κρήτη να κάνουμε συναυλίες μαζί. Ετοίμαζα και τα τραγούδια του «Νηστικού Δείπνου» με τη Ναταλία Ρασούλη, την κόρη του Μανώλη. Το «Ναταλάκι» μου. Είχαμε ορχήστρα έτοιμη, με τα παιδιά μου. Πιτσιρικάδες, νέα γενιά. Πάει κι αυτό.
- Ο «Νηστικός Δείπνος» είναι μια
ενότητα τραγουδιών;
Ναι, δικά μου.
- Για την κρίση;
Ναι, αλλά είναι γραμμένα πριν εκδηλωθεί. Όταν επωαζόταν.
- Προφητικά;
Δεν είναι θέμα προφήτη. Άμα βλέπεις λιγάκι… Αχ, θέλω να ευχηθώ στους πατριώτες μας ψυχραιμία, ψυχραιμία, ψυχραιμία. Δύναμη και προπαντώς ενότητα. Και τύχη.
- Ελπίζετε ότι το καλοκαίρι θα
υλοποιήσετε τα σχέδιά σας;
Σκέφτομαι ότι δεν πρέπει να κάνω κανένα όνειρο και κανένα σχέδιο, γιατί μέχρι τώρα που έκανα… Είδες πόσο σοφή είναι η κουβέντα που λέει «Όταν ο άνθρωπος σχεδιάζει ο Θεός γελάει;». Τίποτα, να περάσει αυτή η κρίση. Τον Πλούταρχο πάντως θα τον δείτε, θα πάρω σβάρνα τα χωριά κι όλες τις πολιτείες, γιατί είναι πολύ σημαντικό. Άκου! Είμαι μ’ ένα φίλο. Αυτός καμία σχέση με το θέατρο. Είναι απλώς θεατρόφιλος, πάει με τα παιδιά του και βλέπει 15 παραστάσεις το χρόνο. Φορτηγατζής είναι. Πριν από δυο χρόνια, μου λέει «φιλαράκι, κοίτα τι γράφει ο Καζαντζάκης για τις τράπεζες». Τότε που είχανε κάνει τα έργα με το Ζορμπά εκεί στη Μάνη. Του λέω «άμα διαβάσεις τον Πλούταρχο να δεις!». Μετά από τρεις μέρες με παίρνει και μου λέει «Πωωω! Άμα το είχανε διαβάσει αυτό οι Έλληνες… Φίλε, θα το μάθω απ’ έξω σαν προσευχή!». Είχε φάει τις φάπες του κι αυτός από τις τράπεζες, όπως οι περισσότεροι. Του λέω «άμα το μάθεις απ’ έξω, ρε μπαγάσα, θα το ανεβάσουμε παράσταση». Ξανάρχεται μετά από λίγο, μου λέει «το ΄μαθα». «Δε σε πιστεύω» λέω. Του κρατάω. Πραγματικά! Απ’ έξω! Έκατσα λοιπόν, τάκα τάκα τάκα και το ΄κανα θέατρο. Χωρίς να πειράξω το κείμενο του παππού (του Πλούταρχου) στο παραμικρό. Και είναι μια παράσταση πάρα πολύ ωραία, με χιούμορ, με γέλιο, με σοφία. Πάρτε τον Πλούταρχο να διαβάσετε. Και να μας περιμένετε το καλοκαίρι.
Σταματάει για λίγο. Βήχει. «Μη
φοβάσαι, από το τηλέφωνο δεν κολλάει» (γέλια).
- Το «Τρενοτεχνείο» τι γίνεται τώρα;
Ο καινούργιος δήμαρχος θέλει να το στηρίξει. Έχουμε σχέδια. Βλέπω να έχω επιστρόφια. Η Αθήνα δε με χωράει, δε μπορώ. Ό,τι κάνω τώρα, θα το κάνω εδώ κάτω. Έχουμε κάνει ωραία πράγματα στο «Τρενοτεχνείο», συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις. Ελπίζω ότι θα ξανακάνουμε. Ακόμη και μετά από την πιο μεγάλη συννεφιά ο ήλιος ξαναβγαίνει. Μπορεί ν’ αργήσει δυο μέρες, τρεις, μια βδομάδα, αλλά θα βγει πάλι. Ας μας βρει γρηγορούντες κι όχι κοιμισμένους. Και προπάντων να μας βρει ζωντανούς. Και να γυρίσουν οι άνθρωποι πίσω, να ξαναφτιάξουν τα χωράφια και τους μπαξέδες, ν’ αρχίσουμε να φυτεύουμε πάλι και να σπέρνουμε. Να βάλουμε και κότες, να βάλουμε και κοκόρια. Εγώ είχα, αλλά έφυγα στην Αθήνα για δουλειά, χάλασα και τα κοτέτσια, χάλασα και τα κοκόρια. Τώρα πρέπει να τα ξαναφτιάξω.
*Η πρώτη φωτογραφία είναι του Ανδρέα Σιμόπουλου, από συνέντευξη του Νίκου Καλογερόπουλου στην Popaganda
* Στη δεύτερη φωτογραφία ο Νίκος Καλογερόπουλος με τον Θανάση Κατσίρο και τον Βασίλη Παναγιωτίδη