Από τη φουστανέλα στο σμόκιν… το θέμα είναι πολιτικό

Της Μαρίας Νίκα

«Τι είναι η πατρίδα μας;». Ο στίχος του Ιωάννη Πολέμη επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στην παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας, τον «Γενικό Γραμματέα» του Ηλία Καπετανάκη. Θέμα ο Νεοέλληνας, ο τρόπος ζωής του και τα κακώς κείμενα του νεοελληνικού κράτους. Ένας σαρκασμός από συντηρητική ωστόσο οπτική - το έργο γράφτηκε το 1893 από έναν Μανιάτη συγγραφέα, γιο στρατιωτικού - που επιχειρεί να στηλιτεύσει την κομματοκρατία, το ρουσφέτι, τον επαρχιωτισμό, την έλλειψη αξιών. Ο συγγραφέας υπήρξε και ο ίδιος υπουργικός γραμματέας το 1890 ενώ υπηρέτησε στη Διοίκηση Κρήτης και διατέλεσε Νομάρχης από το 1916 έως το 1920...

Με φόντο την κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, ο Λάμπρος, ένας κουτοπόνηρος επαρχιώτης χωρίς προσόντα, μέσα από γνωριμίες και ρουσφέτια, κατορθώνει να βρεθεί σε θέση Γενικού Γραμματέα. Μετακομίζει με την οικογένειά του στην Αθήνα και εκεί αρχίζουν αμέσως τα ευτράπελα. Ασυδοσία, σπατάλη χρημάτων, κωμικός μιμητισμός του αστικού και ευρωπαϊκού τρόπου ζωής, διαφθορά και από την άλλη η φιγούρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που εμφανίζεται κάθε τόσο ως φωνή σύνεσης επιχειρώντας μάταια να σώσει την κατάσταση. Σημειώνεται ότι τη χρονιά που γράφτηκε ο «Γενικός Γραμματεύς» ο Τρικούπης είπε το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!».

Τα έργο είχε ξανανέβει στο ΔΗΠΕΘΕΚ από τον Νίκο Αρμάο το 1987, με τη μουσική της Ελένης Καραΐνδρου, σκηνικά - κοστούμια του Απόστολου Βέττα, με τον Φούλη Μπουντούρογλου ως Λάμπρο και τη Χρύσα Ρώπα στο ρόλο της πανούργας γυναίκας του, Πηνελόπης.  

Τριάντα δύο χρόνια μετά ο Γιάννης Μαργαρίτης, με κυρίαρχο στοιχείο τα τραγούδια του Δημήτρη Οικονομάκη - την εξαιρετική μουσική του ακούσαμε και στα «Εμφύλια Έπη» του Φαίδωνα Χατζηαντωνίου που ανέβασε πέρυσι το Δημοτικό Θέατρο - έστησε μια παράσταση που βλέπεται ευχάριστα χωρίς όμως να αφήνει κάτι καινούργιο στο θεατή, χωρίς να τον πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα. Δεν προσφέρεται και το έργο βέβαια για κάτι τέτοιο. Ο λόγος μοιάζει περισσότερο με ηθικολογία παρά με σάτιρα, και όσα ακούγονται για τα κακώς κείμενα αυτής της χώρας, είναι τόσο χιλιοειπωμένα που κουράζεσαι να τα ξανακούς. Σαν να λέγονται απλώς για να ειπωθούν. Επίσης αυτή η συνεχής αναφορά της λέξης «πατρίδα» χτυπάει κάπως.

Πολύ ενδιαφέρουσα η ιδέα για κριτική στον τρόπο ζωής του Νεοέλληνα αλλά θα μπορούσε να γίνει με ένα πιο αντισυμβατικό έργο. Δηλαδή, ότι είμαστε έτσι το ξέρουμε. Το θέμα είναι γιατί είμαστε έτσι. Πάνω σε αυτό θα ήταν ίσως καλό να προβληματιστεί ο θεατής. Και ο Αγγελόπουλος κάνει κριτική στον τρόπο ζωής του Νεοέλληνα στο «Ταξίδι στα Κύθηρα», αλλά με εντελώς άλλη προσέγγιση. Με έναν μοναχικό Σπύρο που αντιστέκεται στο ξεπούλημα της χώρας του, που «αρνείται να πουλήσει το χιόνι για να γίνει χιονοδρομικό κέντρο στο χωριό του» όπως γράφει ο Ραφαηλίδης. Προφανώς όμως το θέμα είναι πολιτικό και εξαρτάται από ποια οπτική το βλέπεις.

Πάντως όσοι πάτε να δείτε την παράσταση θα περάσετε δύο χαλαρές ώρες με καλούς ηθοποιούς, ωραίες φωνές και κίνηση, όμορφα σκηνικά και κοστούμια. Και στα 18 τραγούδια που γράφτηκαν ειδικά για το συγκεκριμένο ανέβασμα, θα αναγνωρίσετε γνώριμους ρυθμούς από του «Θωμά το μαγαζί», τη «Ρόζα» και τη «Συννεφιασμένη Κυριακή» μέχρι το «Let it be» των Μπιτλς και την «Κάρμεν» του Μπιζέ.

Ο «Γενικός Γραμματεύς» του Ηλία Καπετανάκη έκανε πρεμιέρα την Παρασκευή και συνεχίζεται στην Κεντρική Σκηνή του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Καλαμάτας, Δημοσθένους 2.
Παρασκευή και Σάββατο στις 8.00 μ.μ. και Κυριακή στις 7.00 μ.μ. 

Τιμές εισιτηρίων: 12 και 8 ευρώ μειωμένο

Συντελεστές παράστασης

Σκηνοθεσία - φωτισμοί: Γιάννης Μαργαρίτης
Μουσική: Δημήτρης Οικονομάκης
Σκηνικά: Μάρκος Καμπάνης
Κοστούμια: Δημήτρης Κακριδάς
Χορογραφίες: Έντγκεν Λάμε
Παίζουν με σειρά εμφάνισης: Χρυσάνθη Δούζη, Μαριάμ Ρουκχάτζε, Μάρα Μπαρόλα, Γιώργος Τσαπόγας, Σοφία Κουλέρα, Γιώργος Αλεβυζάκης, Δημήτρης Σταμούλης, Κλεάνθης Βαρσαμούλης

Φωτογραφίες: ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας