Της Μαρίας Νίκα
Από performance art είχα μεσάνυχτα. Το μόνο που
ήξερα ήταν «Το μεγάλο περπάτημα». Το έργο της Μαρίνας Αμπράμοβιτς, όπως μου το
είχε περιγράψει πριν από κάνα χρόνο η φίλη μου η Στέλλα που είχε δει το βίντεο
σε μια έκθεση στην Ιταλία:
Αυτό το έργο είχα στο μυαλό μου πηγαίνοντας την Παρασκευή το βράδυ στην εκδήλωση «Η τέχνη της performance», στο Κέντρο Τέχνης της «Φάρις». Και εκεί διαπίστωσα τρία πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Πρώτον, ότι στην Καλαμάτα η performance art έχει φανατικό κοινό – η αίθουσα ήταν γεμάτη από ανθρώπους οι οποίοι παρακολουθούσαν πραγματικά προσηλωμένοι -, δεύτερον ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δυνατό είδος τέχνης που δεν είχα εκτιμήσει και τρίτον ότι η Αμπράμοβιτς είναι τεράστια καλλιτέχνις, παρότι «κατηγορείται» ότι έχει μετατραπεί πια σε επιχειρηματία.
Γιατί, απ’ όσα είδα και άκουσα, πάλι ένα δικό της έργο με συγκλόνισε. Το «Rhythm 0». Το παρουσίασε στη διάλεξή της η εικαστικός Μαργαρίτα Σταυράκη, η μία από τις τρεις εξαίρετες ομιλήτριες της βραδιάς. Οι άλλες δύο κυρίες ήταν η επιμελήτρια και σύμβουλος τέχνης Μαργαρίτα Καταγά και η καλλιτέχνιδα της performance Ευαγγελία Μπασδέκη.
Ο «Ρυθμός 0» δημιουργήθηκε το 1974 στο Studio Morra της Νάπολης. Η Αμπράμοβιτς στεκόταν ακίνητη για έξι ώρες, ενώ το κοινό είχε κληθεί να κάνει οτιδήποτε επιθυμούσε πάνω της χρησιμοποιώντας ένα από τα 72 αντικείμενα που ήταν τοποθετημένα σε διπλανό τραπέζι: ένα τριαντάφυλλο, ένα φτερό, άρωμα, μέλι, ψωμί, σταφύλια, κρασί, ψαλίδι, νυστέρι, καρφιά, μια μεταλλική ράβδο, ακόμη κι ένα πυροβόλο όπλο οπλισμένο με μια σφαίρα! Σκοπός του έργου ήταν να αποκαλυφθεί πόσο μακριά μπορεί να φτάσει το κοινό!
«Αισθάνθηκα πραγματικά βιασμένη»
Όπως περιέγραψε αργότερα
η Αμπράμοβιτς: «Αν έμαθα κάτι είναι ότι, αν αφήσεις τον έλεγχο αποκλειστικά
στο κοινό, θα σε σκοτώσουν... Αισθάνθηκα πραγματικά βιασμένη: μου έσκισαν τα
ρούχα, μου έμπηξαν τα αγκάθια του τριαντάφυλλου στο στομάχι, κάποιος στόχευσε
το πιστόλι στο κεφάλι μου, και κάποιος άλλος το πήρε μακριά. Δημιουργήθηκε μια
άγρια ατμόσφαιρα. Μετά από 6 ώρες ακριβώς, όπως είχα σχεδιάσει, σηκώθηκα πάνω
και κατευθύνθηκα προς το κοινό. Όλοι έφυγαν μακριά μη μπορώντας να με
αντιμετωπίσουν».
Ο κριτικός τέχνης Τόμας Μακέβιλεϊ, ο οποίος είχε δει τότε το έργο, είχε σχολιάσει:
«Ξεκίνησε ταπεινά.
Κάποιος τη γύρισε. Κάποιος άλλος της σήκωσε τα χέρια στον αέρα. Κάποιος άγγιξε
πιο προσωπικά της σημεία. Ένας άντρας χρησιμοποίησε ένα ξυραφάκι για να κάνει
μια τομή στο λαιμό της. Την τρίτη ώρα όλα τα ρούχα της είχαν κοπεί με το
ξυραφάκι. Την τέταρτη ώρα το ίδιο ξυραφάκι άρχισε να εξερευνά το σώμα της. Πραγματοποιήθηκαν
πολλές μικρές σεξουαλικές επιθέσεις στο σώμα της. Ήταν τόσο αφοσιωμένη στο έργο,
που δε θα αντιστεκόταν στο φόνο ή το βιασμό... ».
Την εκδήλωση διοργάνωσε το Φεστιβάλ Video Art Μηδέν, με την υποστήριξη του Κέντρου Τέχνης της Φάρις και του Δήμου Καλαμάτας.
Την εκδήλωση διοργάνωσε το Φεστιβάλ Video Art Μηδέν, με την υποστήριξη του Κέντρου Τέχνης της Φάρις και του Δήμου Καλαμάτας.
*Οι φωτογραφίες από το
Κέντρο Τέχνης Καλαμάτας είναι της εικαστικού Γιούλας Παπαδοπούλου