Κείμενο - φωτογραφίες: Μαρία Νίκα
Δεν ξέρω εάν
ακούγοντας τη λέξη «Πυξίδες» το πρώτο που σας έρχεται στο μυαλό είναι εκείνα τα
στρογγυλά κουτιά με τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα που προσανατολίζουν τους
ταξιδιώτες. Εγώ πάντως αυτό σκέφτηκα όταν άκουσα για την ομώνυμη έκθεση
κεραμικής του Ηλία Χριστόπουλου και του Μάνου Καλαμένιου, που θα διεξαγόταν στο
Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας. Κι όμως δεν επρόκειτο γι’ αυτό, αλλά για αγγεία, όπως αυτά που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες για να φυλάσσουν πολύτιμα αντικείμενα, κοσμήματα και
καλλυντικά. Τα εγκαίνια της εξαιρετικής αυτής έκθεσης έγιναν το βράδυ του
Σαββάτου, σε μια αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη κόσμο, που όπως φάνηκε αψήφησε τα
περί κορονοϊού.
Εκεί συναντήσαμε και τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας Ευαγγελία Μηλίτση. «Οι πυξίδες» μας είπε «ήταν ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς τύπους αγγείων της αρχαιότητας. Η πρόταση για την έκθεση ήρθε από τους δύο καλλιτέχνες. Η δική μας ιδέα ήταν να βάλουμε τα έργα τους σε μια “συνομιλία” με τα αρχαία πρότυπά τους στο χώρο του Μουσείου, ακριβώς επειδή εμπνεύστηκαν από αυτά. Έτσι διαλέξαμε δέκα πολύ χαρακτηριστικές αρχαίες πυξίδες που χρονολογούνται από την Προϊστορική Περίοδο μέχρι και τα Ελληνιστικά Χρόνια και είναι εξαιρετικά δείγματα της εξέλιξης του σχήματος και της χρήσης των υλικών».
Δίπλα στα έργα των δύο κεραμιστών ο επισκέπτης θα δει, μεταξύ άλλων, μια ελεφαντοστέινη μυκηναϊκή πυξίδα σε μορφή πλοιαρίου, του οποίου το ακρόπρωρο έχει σχήμα κεφαλής χήνας ή άλλες, κυλινδρικές πυξίδες, όπως η εντυπωσιακή πήλινη με τις τρέχουσες σπείρες, από θολωτό τάφο του Βλαχόπουλου Πυλίας. Στο εσωτερικό της έχει σύμφυτο αλαβαστρίδιο για την τοποθέτηση καλλυντικών. Επίσης μία καταπληκτική της Ελληνιστικής Περιόδου, με ανάγλυφη προτομή της Αφροδίτης στο καπάκι της.
Την παρουσίαση συμπληρώνει εγκατάσταση για την παραγωγική διαδικασία της κεραμικής, από τον άμορφο πηλό έως τα τελικά στάδια της όπτησης (ψήσιμο) και στίλβωσης (γυάλισμα), καθώς και σχετικό βίντεο με πρωτότυπη μουσική του Στάθη Γυφτάκη, διευθυντή του Δημοτικού Ωδείου Καλαμάτας, που υποστηρίζει άψογα το θέμα.
Όσο για το
πώς πήραν την ονομασία τους αυτά τα αγγεία: από το ξύλο του φυτού πυξός, που
είναι ιδιαίτερα σκληρό και ανθεκτικό και συχνά οι πυξίδες κατασκευάζονταν από
αυτό.
Αλλά και τα σημερινά έργα του Ηλία Χριστόπουλου και του Μάνου Καλαμένιου είναι πραγματικά κομψοτεχνήματα. Ο πρώτος, είναι βραβευμένος Καλαματιανός κεραμίστας που ζει και εργάζεται στην Καλαμάτα, αλλά με διεθνή παρουσία, ο δεύτερος ήρθε από την Αγγλία ειδικά για την έκθεση. Διακεκριμένος σεφ που δούλεψε για χρόνια σε μεγάλα ξενοδοχεία ανά τον κόσμο, αλλά αποφάσισε να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του, να ασχοληθεί με την κεραμική, αφού πρώτα σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών και το Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου. Αν παρατηρήσετε τα έργα του θα διαπιστώσετε επιρροές και από το προηγούμενο επάγγελμά του...
Πληροφορίες:
Η έκθεση «Πυξίδες» παρουσιάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας, Αγίου Ιωάννου 3, Ιστορικό Κέντρο Καλαμάτας
Τηλ. 27210 83485
Διάρκεια: 29/2 – 31/8 2020