Γεωργία Κουτσούκου: “Η μαγειρική δεν είναι lifestyle”



Συνέντευξη στη Μαρία Νίκα 

Την άκουσα πρώτη φορά να μιλάει για γαστρονομία σε μια εκδήλωση για τη χοντροκατσαρή ντομάτα, ιδιαίτερη ποικιλία που καλλιεργείται στην περιοχή της Πυλίας. Ύστερα άρχισα να διαβάζω τα γλαφυρά κείμενά της στους Bostanistas του Protagon. Μου άρεσε γιατί ήταν λιτή. Παρότι μαγείρευε με πάθος δεν έκανε υπερβολές ούτε προσπαθούσε να εντυπωσιάσει. Η Καλαματιανή σεφ Γεωργία Κουτσούκου - προτιμώ να τη λέω μαγείρισσα - σέβεται την ελληνική κουζίνα, δεν την αλλοιώνει, την αναδεικνύει. Ιδίως τη Μεσσηνιακή.
Και να σκεφτεί κανείς ότι όλα ξεκίνησαν από τύχη. Ένα καλοκαίρι βρέθηκε στην Κεφαλονιά, μαγείρεψε γεμιστά για έναν Σκοτσέζο, αυτός ενθουσιάστηκε και της πρότεινε συνεργασία!

Τη σκέφτηκα αυτές τις μέρες του εγκλεισμού, βλέποντας τον κόσμο να ανεβάζει στο facebook τα φαγητά που μαγειρεύει. Όταν της τηλεφώνησα είχε μόλις ζυμώσει το ψωμί της. Με ένα προζύμι που το περίμενε 32 μέρες να γίνει!
Μιλήσαμε πολύ, μέχρι και συμβουλές για το πώς θα μάθω την κόρη μου να τρώει υγιεινά μου είπε. Ax, αυτό το θέμα θα μπορούσε να είναι ολόκληρη συνέντευξη από μόνο του! 
Κλείνοντας μου έδωσε και δύο συνταγές της. Νηστίσιμες, μιας και μπαίνουμε στη Μεγάλη Εβδομάδα: «Ψητά μαριναρισμένα καλαμάρια» και «Γαρίδες Πίρι - Πίρι
»! Τις παρουσίασε πρόσφατα στη ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινή καρφίτσα» στο Κανάλι 1 Καλαμάτας (94.8 fm) όπου θα την ακούσετε κάθε Δευτέρα και Παρασκευή. Θα τις βρείτε στο τέλος του κειμένου…




- Τι έχουν πάθει όλοι αυτές τις μέρες και μαγειρεύουν; Γέμισε το
facebook φαγητά.

Μα η μαγειρική είναι ψυχοθεραπεία! Είναι κλειστά και τα εστιατόρια… Τουλάχιστον περνάμε δημιουργικά το χρόνο μας. Αλλά να προσέχουμε τι μαγειρεύουμε. Να φτιάχνουμε υγιεινά πράγματα. Να κάνουμε πράξη το «επιστροφή στις ρίζες». Η γιαγιά μας δε μαγείρευε με κρέμες γάλακτος.


- Εσύ πώς περνάς τώρα με την καραντίνα;

Κι εγώ μαγειρεύω, κάνω διαδικτυακά μαθήματα για τους μαθητές μου από το ΙΕΚ Praxis, διαβάζω, γράφω ένα βιβλίο, ακούω μουσική, έχω έναν μικρό κήπο…


- Καλλιεργείς τα δικά σου λαχανικά;

Πολύ λίγα, γιατί λείπω συνέχεια από το σπίτι και δεν έχω χρόνο να τα περιποιούμαι.


- Ταξιδεύεις και πολύ…

Έχω αρκετές συνεργασίες στην Ιταλία. Κάνουμε διάφορα, συγκρίνουμε συνταγές, κρασιά. Τώρα που η χώρα δοκιμάζεται τόσο πολύ, σκέφτομαι τους ανθρώπους εκεί, μιλάμε κι όλας. Ένας φίλος στην Πάρμα αρρώστησε από κορονοϊό, αλλά ευτυχώς πήγε καλά και βγήκε από το νοσοκομείο. 


- Έχεις σπουδάσει στην Ιταλία;

Ναι, διερμηνέας. Η μαγειρική, επαγγελματικά, ήρθε λίγο αργότερα. Πάντα ασχολιόμουν αλλά ερασιτεχνικά, όπως οι περισσότεροι. Μου άρεσε να διαβάζω για τη γαστρονομία. Προέρχομαι και από μια οικογένεια όπου ο μπαμπάς με το θείο είχαν το ψαράδικο στην Καλαμάτα, τα αδέλφια της μαμάς το κρεοπωλείο. Ξέρω από καλές πρώτες ύλες. Είμαι παιδί της Αγοράς, εκεί μεγάλωσα, έχω έντονες μνήμες. Όταν ήμουν πολύ μικρή πούλαγα γουρνοπούλα μαζί με το θείο μου τον Πέτρο τον Οικονομάκο, στο μαγαζί του, στην πλατεία Όθωνος. Πάντα ήμουν μπλεγμένη με μυρωδιές και χρώματα.




- Και πώς έγινε η αλλαγή, από διερμηνέας σεφ;

Δεν το είχα ποτέ φανταστεί. Πριν από χρόνια, καλοκαίρι, βρέθηκα με μια παρέα στην Κεφαλονιά, καλεσμένη του φίλου μου του Τζόναθαν. Ο Τζόναθαν, Σκοτσέζος, θα μας φιλοξενούσε για δύο μέρες. Είπε λοιπόν να μας κάνει το τραπέζι, επειδή του άρεσε να μαγειρεύει. Έφτιαξε «χάγκις», το παραδοσιακό τους φαγητό, με εντόσθια αρνιού. Περίπου όπως κάνουν το «μουούρι» στην Κάλυμνο. Γεμιστό αρνί. Δύσκολος μεζές. Κάποια στιγμή λέω: «Τζόναθαν, αύριο θα σου φτιάξω εγώ γεμιστά». Είχε ξυλόφουρνο. «Θα ανάψουμε το φούρνο, θα πάμε στα κτήματα εδώ και θα ζητήσουμε υλικά. Θα γεμίσουμε δύο λαμαρίνες και θα καλέσεις όλους τους φίλους σου. Τραπέζι με ελληνικό φαγητό». Την άλλη μέρα, πήγαμε δίπλα που ήταν ένα μποστάνι, πήραμε τα υλικά, ανάψαμε μαζί τον ξυλόφουρνο, κάναμε όλη αυτή την ιεροτελεστία για να φτιάξουμε μια ωραία γιορτή με το φαγητό. Όταν άρχισαν να ψήνονται τα γεμιστά στον ξυλόφουρνο η μυρωδιά τους μας έσπασε τη μύτη. Είχε μαζευτεί κόσμος, καθόμασταν εκεί, συζητούσαμε, πίναμε μπύρες, κι όταν βγήκαν τα γεμιστά έγινε χαμός. 
Την επομένη μου λέει ο Τζόναθαν: «Τζόρτζια, θα σου κάνω μία επαγγελματική πρόταση. Θέλεις να έρχεσαι εδώ και να δείχνουμε στους φίλους μου την Ελληνική Κουζίνα;». Είναι μεγάλο το σπίτι του στην Κεφαλονιά και αυτός πολύ ωραίος τύπος, του αρέσει να καλεί κόσμο. Του λέω «εγώ δεν είμαι επαγγελματίας μαγείρισσα, δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Μαγειρεύω καλά αλλά δεν είμαι σεφ, δεν έχω πάει σε σχολή». Μου λέει «θα πας να γίνεις». Του λέω «καλά θα το δούμε για του χρόνου». «Ποιου χρόνου» μου ξαναλέει, «τώρα θα πας!». Ήταν Ιούνιος. Υποσχέθηκα ότι θα του απαντούσα σε τέσσερις μέρες. Γυρίσαμε στην Αθήνα, κι όπως έχω μπει στα e.mail μου, βλέπω ότι με έχουν καλέσει σε μια εκδήλωση γαστρονομίας. Μπα λέω, ας πάω. Πηγαίνω στην εκδήλωση και γνωρίζω έναν εξαιρετικό, φίλο τώρα πια, πολύ γνωστό σεφ. Και γράφομαι στη σχολή που δίδασκε. Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι θα έκανα αυτό το πράγμα. Ξεκίνησα τα μαθήματα και άρχισα να δείχνω και στους ξένους πώς να μαγειρεύουν ελληνικά. Και επειδή δε μου άρεσε το σκέτο μάθημα, νοικιάζαμε ποδήλατα, πηγαίναμε και μαζεύαμε τις ντομάτες από τα κτήματα για τα φαγητά μας, έπαιρνα άδεια από το Λιμεναρχείο και φτιάχναμε «μπουγιαμπέσα» στον Άη Χέλη, την παραλία της Κεφαλονιάς… Τέτοια κάναμε. Έτσι πολύ σύντομα κατάλαβα ότι αυτός ήταν ο δρόμος μου.




- Μαγειρική βιωματική…

Μα η μαγειρική είναι βίωμα. Είναι δημιουργικό πράγμα, βάζεις και ένα κομμάτι δικό σου μέσα. Και δεν έχει να κάνει με lifestyle, κακώς περνάει αυτό το μήνυμα. Δε μου αρέσουν οι νεωτερισμοί, να αλλάζεις το φαγητό που περιλαμβάνει πολιτισμικά στοιχεία, ιστορία, μνήμες. Δεν το πειράζεις αυτό το πράγμα, είναι σαν να πειράξεις το λογισμικό ενός κομπιούτερ. Θα το τρελάνεις. Το σέβομαι.


- Τι είναι για σένα η Μεσσηνιακή Γαστρονομία;

Το περασμένο καλοκαίρι κάναμε τέσσερις μεσσηνιακές βραδιές στο Elite, στην Καλαμάτα. Στις δύο έγινε ένα πάντρεμα κρασιών Μεσσήνιων παραγωγών όπου μαγείρεψα συνταγές αποκλειστικά με τα κρασιά τους. Οι άλλες δύο βραδιές ήταν αφιερωμένες στην κουζίνα της Μάνης και της Πυλίας. Στην κουζίνα της Μάνης έκανα μπαρμπούνια ψητά με σάλτσα σαβόρο από σύκο κι έναν πουρέ πατάτας αρωματισμένο με σκόρδο και θυμάρι. Για γλυκό, γαλατόπιτα με σιρόπι από κεράσι. Στη βραδιά της Πυλίας είχα κλασσικό κόκορα κοκκινιστό, με τον οποίο γέμισα κανελόνια και έκανα και μια μπεσαμέλ με γραβιέρα. Η μία σαλάτα ήταν με σταφύλια, η άλλη με πεπόνι, θυμάρι και ανθότυρο. Προϊόντα δικά μας, τα οποία μπορούμε να αναδείξουμε πολύ όμορφα. Γίνονται όμως προσπάθειες ήδη. Η τελευταία που μου άρεσε πολύ, γιατί είμαι υπεύθυνη από την πλευρά του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για το «Καλαμάτα 1821», ήταν όταν βρεθήκαμε αρκετοί συνάδελφοι από τη Μεσσηνία και κάναμε συνταγές που αφορούσαν την εποχή της Επανάστασης. Εκεί έφτιαξα «κεφτέ ροβίτσα» μέσα σε πλακόπιτες. Το ελληνικό φαλάφελ δηλαδή. Αντί να βάλω ρεβύθια έβαλα ροβίτσα. Δεν το είχε ξανακάνει κάποιος σε κεφτέ. Και μια σάλτσα από το φασόλι το ίδιο, με λεμόνι. Ακόμη, μία σαλάτα με παντζάρι, παστό, πορτοκάλι και διάφορα μυρωδικά, άνηθο, μάραθο και καυκαλήθρες από την πλούσια μεσσηνιακή γη. Μου άρεσε επίσης που, πέρυσι, στα Τσέρια, είχα μαγειρέψει τηγανητό τραχανά και λαζάνια με παστό και μελιτζάνες. Είχαμε περάσει φανταστικά.
Η Μεσσηνία είναι ένας παράδεισος. Με την εμπειρία μου, από το εξωτερικό αλλά και από τα νησιά του Αιγαίου, μπορώ να πω ότι έχουμε τεράστιο πλούτο. Αλλά οι Μεσσήνιοι πρέπει να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση, να συνειδητοποιήσουμε ότι μπορούμε και μόνοι μας να προωθήσουμε τη δική μας γαστρονομία. 




- Πριν λίγο μου είπες ότι ζύμωσες ένα ψωμί με προζύμι από κρασί. Και το περίμενες 32 μέρες! Δηλαδή;

Κάνω φρέσκο προζύμι για να αποφεύγω τη μαγιά που είναι χημική. Λατρεύω το προζυμένιο ψωμί. Έφτιαξα λοιπόν προζύμι με τη βασική συνταγή, δηλαδή αλεύρι, νερό, λίγο αλάτι και λίγο μέλι. Και επειδή ήθελα να το κάνω ξινό, γιατί μου αρέσει να ξινίζει κάπως το ψωμί, πρόσθεσα και λίγο κρασί μερλό. Νομίζω το πέτυχα, τα πήρε τα αρωματάκια του. Το περίμενα 32 μέρες, γιατί δεν «ξύπναγε» εύκολα να κάνει φουσκαλίτσες, να γίνει ζύμωση. Νόμιζα ότι κάτι είχα κάνει λάθος, αλλά με τις συμβουλές ενός πολύ καλού μου φίλου, αρτοποιού, τα κατάφερα. Η μαγειρική και η γαστρονομία βασίζονται στη σωστή γνώση και τη συνεργασία. Ο ανταγωνισμός κάνει κακό. Κανείς δεν είναι παντογνώστης, σε κάθε δουλειά χρειάζεται ανταλλαγή εμπειριών. Γι’ αυτό οι άνθρωποι που ασχολούμαστε με τη γαστρονομία πρέπει να συνεργαστούμε και να μην αφήσουμε αυτό τον πλούτο που έχουμε να πάει χαμένος. Πιστεύω πολύ στη δύναμη που έχει η Μεσσηνία.


- Ποιος δοκιμάζει πρώτος τις συνταγές σου;

Οι δικοί μου άνθρωποι. Πριν παρουσιάσω ένα πιάτο, έχω κάνει πολλές «πρόβες». Όλα αυτά τα «πειράματα» τα έχουν «λουστεί» οι δικοί μου. Τι να σου λέω, έχουν τραβήξει πολλά (γέλια).




- Το βιβλίο που γράφεις τι είναι;

Γράφω δύο. Το πρώτο θα περιέχει 30 συνταγές για ψάρια και θαλασσινά. Πάντα συνοδεύω τις συνταγές μου με κάποιες βιωματικές ιστορίες, δηλαδή τι μου θυμίζει αυτό το φαγητό που παρουσιάζω και δίνω στον κόσμο να δοκιμάσει και να φτιάξει. Γράφω επίσης ένα παιδικό γαστρονομικό παραμύθι για την ιστορία της «χωριάτικης», της ελληνικής σαλάτας. Ελληνική τη λέω εγώ. Αυτό όμως θα βγει αργότερα.


- Αυτό τον καιρό διδάσκεις τους μαθητές σου μέσω skype. Γίνεται; 

Σίγουρα η τηλεδιδασκαλία βοηθάει στο να συνεχιστεί η επαφή μεταξύ μας, γιατί έχουμε δεθεί και σαν ομάδα, μας συνδέει η αγάπη, η ανάγκη να έχουμε μια καλή και σωστή τροφή. Σε ένα ποσοστό 50-60% μπορείς να κάνεις μια χαρά το μάθημά σου, ώστε οι μαθητές να μη χάσουν πράγματα από την ύλη, αλλά κι εσύ να παραμένεις σε φόρμα. Σίγουρα είναι διαφορετικό, γιατί δεν είσαι στη σχολή όπου έχεις όλα τα μέσα. Εγώ βρίσκομαι σε μια οικιακή κουζίνα όπως κι εκείνοι στην κουζίνα του σπιτιού τους και ο καθένας είναι μόνος του. Δεν είναι όπως όταν είμαστε στην τάξη, γιατί λείπουν και δύο βασικά πράγματα: η μυρωδιά του φαγητού και οι θόρυβοι της κουζίνας που κάνουμε όλοι μαζί και αυτό είναι ένα μαγικό πράγμα. Λείπει η ζωντάνια, η άμεση ανθρώπινη επαφή. Γιατί η μαγειρική είναι και αυτό.


- Σε ευχαριστώ πολύ.

Κι εγώ σε ευχαριστώ.



Συνταγές και σχόλια
της σεφ Γεωργίας Κουτσούκου

Ψητά μαριναρισμένα καλαμάρια

«Δεν είναι δύσκολο να μείνεις στο σπίτι και να τρως πεντανόστιμα πιάτα από απλά υλικά. Γυρνάμε τον διακόπτη, βάζουμε το μυαλό μας να δουλέψει σε υψηλές στροφές, δημιουργούμε και γουστάρουμε ρε παιδί μου...
Μη μου μιλάς για εγκλεισμό στο σπίτι του 21ου αιώνα, σκέψου αυτούς που δεν έχουν σπίτι, σίγουρα δεν τους λείπουν "τα πιτόγυρα" που τόσο πολύ εξυμνείς.
Μένουμε σπίτι και στηρίζουμε την ελληνική αγορά».

Υλικά
1 κιλό καλαμάρια πλυμένα και καθαρισμένα, αλλά ολόκληρα
1 κ.σ. ψιλοκομμένο σκόρδο
1,5 κ.σ. μπούκοβο
1/4 φλ. ψιλοκομμένος μαϊντανός
2/3 φλ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
1-2 φλ. τριμμένο ψωμί (φρυγανισμένο) ή φρυγανιά
1 κ.γ. αλάτι
Πιπέρι

Εκτέλεση
Σε ένα μπολ ανακατεύουμε το σκόρδο, το μπούκοβο, τον μαϊντανό, το 1/3 του ελαιολάδου, 2 κ.σ. χυμό λεμονιού, 1 κ.γ. αλάτι. Αφήνουμε μέσα τα καλαμάρια να μαριναριστούν από 1 έως 2 ώρες. Καλύπτουμε με μεμβράνη και βάζουμε στο ψυγείο ανακατεύοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Προθερμαίνουμε την ψηστιέρα σε δυνατή φωτιά.
Στραγγίζουμε τα καλαμάρια και τα βουτάμε στη φρυγανιά.
Ψήνουμε μέχρι να φανούν τα σημάδια από τη σχάρα, δηλαδή για 3-5 λεπτά από την κάθε πλευρά.
Περιχύνουμε με χυμό λεμόνι και ελαιόλαδο.

Γαρίδες πίρι - πίρι

«Ο μεζές έχει μια έννοια χειμώνα - καλοκαίρι - άνοιξη - φθινόπωρο. Είναι η έννοια της καλής παρέας, που και αυτή με τη σειρά της προϋποθέτει εξαιρετικά καλή πρώτη ύλη, ανθρώπους από καλή πάστα, που λέμε».

Υλικά
6 κ.σ. λάδι
2 κ.σ. καυτερή πιπεριά (ή σκόνη, τσίλι, ό,τι σου πάει καλύτερα)
4 μεγάλες σκελίδες σκόρδο
1 κιλό μέτριες γαρίδες
1 κ.γ. αλάτι
75 γρ. βούτυρο
1 λεμόνι, χυμός

Εκτέλεση
Σε ένα, κατά προτίμηση, μεταλλικό μπολ ανακατεύω πολύ καλά το λάδι, το σκόρδο, το μπούκοβο και το αλάτι.
Καθαρίζω καλά τις γαρίδες αφήνοντας τις ουρές, εννοείται βγάζω και το έντερο.
Στη συνέχεια βάζω τις γαρίδες μέσα στο μίγμα των μπαχαρικών και τις αφήνω στο ψυγείο για 3 ώρες, ανακατεύοντας ενίοτε.
Προθερμαίνω το φούρνο στους 170 βαθμούς (αντιστάσεις).
Ψήνω τις γαρίδες μαζί με το μίγμα για 5- 6 λεπτά ώστε να είναι τρυφερές ή έστω μέχρι να ροδίσουν.
Λιώνω το βούτυρο με το λεμόνι. Σερβίρω τις γαρίδες ζεστές και περιχύνω με το λεμονοβούτυρο.

Για απαιτητικούς αλλά και για απλούς τύπους: «Κόβεις ψωμί χοντρές φέτες, με λίγη μαγιονέζα και λίγο μαρούλι και έχεις μεζέ "tapas" που λέμε...
Υπέροχο
».

Σελίδα στο facebook:
https://www.facebook.com/georgiakoutsoukou